Hringnun an zawh chho zel a, naupangte hian khawvel-ah hian thil dik lo a  lo tamin thil fair lo tak tak pawh a awm a ni tih an hre chho zel a, chu thil fair tawk lo pawh chuan anmahni ngei a tlakbuakin a tuartu an lo ni chho ve ta. In-ah, school-ah, tuallai-ah, an chetna-a thuneitu leh an thiante nena an inkar-ah ngei pawh thil fair lo ngawih ngawih nia an hriat te pawhin a nangching ve thin a ni. Hetiang thil an tawna kan lo dawnsawn dan leh kan lo enkawl zui dan hian an nun-ah pawimawhna a nei thuk hle a, kan chhut zui pui dan a dik loh chuan nun khawlo tak leh thlir dan dik lo nei turin kan hruai kawi daih thei a, kan enkawl dan a dik erawh chuan thlir dan dik nei thei turin kan pui thei a ni.

Kan fate’n thil fair lo an tih em em mai an tawn changa kan hnen an lo thlen a, kan lo puih dawnin hengte hi hriattur pawimawh tak a ni e.

1 Hringnun hi a fair ngai dawn lo.

US President hmingthang, John F Kennedy chuan ‘Hringnun hi a fair lo a, a fair ngai bawk lo ang’ tiin a sawi. He thu hi ngaihtuah chian poh leh a dik  ting mai a, khawvel hi chu a fair ngai dawn lo a ni. Pathian chiah hi mi fair famkim a ni. Ani chuan misual leh mithate pawh ruahtui inang, sik leh sa in ang min pe a, enkawldan thuhmun-in min enkawl a ni. Hringnun hi a fair lo a ni tih pawm thiam hi thil pawimawh tak a ni e.

2 Hringnun fair lo hi a tha e.

Thil fair lo kan tawn hian kan pianpui tumna hi chuan thil dik lo chu thil dika thlak ngei ngei a duh thin. A takah chuan, kan fate-a thil fair lo lo thleng hian thatna tam tak a nei ve a nia. Han chhut mah teh thenkhat ram changkang-a an lo piang leh thenkhat lem indona leh tamna hmun-a an lo piang ringawt pawh hi a fair miah lo asin, ‘A tha e’ tih ngaihdan tel lo chuan hriatthiam theih a ni ngai dawn lo a ni.

3   Thil fair lo ai chuan chu thil fair lo kan hmachhawn dan  a pawimawh zawk

Mak tak mai chu, hun kal tawh thlir let ila, mi hlim ber ber leh nun hmang nuam ber ber te hi thil fair lo tak tak tawng tawhte an ni nawk zawk fo. Ram changkang lo leh hnam chekhnawk tia kan sawite hi han ngaihtuah mah teh,  mak deuh mai chu heng ho hian hringnun a fair loh thute hi an sawi an sawi miah lo zawk a ni. An neih leh chen theih tawkah an lungawi viau zawk. Kan fate chu fair lo taka  hliam/enkawl an lo ni a nih pawhin hringnun hi 10% (100-a sawm) chu anmahni-a thil thleng leh 90%(100-a sawmkua) chu chu thilthleng an lo dawnsawn dan chuan a siam a ni tih hriattir a, thlir dan dik neih tir a pawimawh hle.

4 A fair lo-ah hian thil inphumru a awm fo.

Thil fair lo hi a hunlai chuan hriatthiam a har thin hle. Mahse, mi tam tak chuan kha hun-ah khan ka duh ang khan lo awm ta sela tun hun hi ka thleng lovang an ti ve fo a nia. Thil fair lo kan tawn hi Pathian tih mi tan chuan a ruahmanna a ni zawk thei tlat a ni.